Apocriefe boeken: Verborgen wijsheid uit Oude Testament
Apocriefe geschriften als Statenvertaling
Ben je op zoek naar religieuze teksten die niet in de canon van de Bijbel zijn opgenomen? Hier bespreken we 10 Nederlands geschreven boeken met apocriefen die niet genoemd worden in de officiële bijbelteksten.
- Wat zijn apocriefen precies?
- 1. Het Grote Boek der Apokriefen - Jacob Slavenburg
- 2. De Nag Hammadi-geschriften - Jacob Slavenburg
- 3. Ezra - H. Jagersma
- 4. Het Boek der Makkabeeën - Apostel Arne Horn
- 5. Manasse - Hul, J. van ''t
- 6. De Twaalf - Jo Claes
- 7. Het Verhaal Van Maria - Jo Claes
- 8. Apocriefe Handelingen Van Apostelen - Klijn
- 9. Jezus In De Apocriefe Evangelien - Klijn
- 10. Het Boek Henoch - Apostel Arne Horn
Wat zijn apocriefen precies?
“Apocrief” ontspringt aan de Griekse taal en draagt de betekenis “verborgen”. Bij het spreken over apocriefe geschriften, verwijzen we naar religieuze manuscripten die niet tot de gevestigde canon van bijbelse werken behoren.
Oorsprong
Deze geschriften vonden voornamelijk hun oorsprong in de periode tussen de tweede eeuw voor en na Christus.
De term werd voor het eerst gehanteerd door Hieronymus (ca. 342-420). Hij gebruikte het om de boeken aan te duiden die wel in de Griekse Septuaginta stonden, maar niet in de Hebreeuwse bijbel.
Katholieke en protestantse interpretering
Er is een doctrinair meningsverschil tussen rooms-katholieken en protestanten over welke boeken uit het Oude Testament als apocrief beschouwd worden.
De katholieken erkennen Tobias, Judith, Wijsheid, Jezus Sirach, Baruch, 1 en 2 Makkabeeën, alsook enkele hoofdstukken en aanhangsels van Daniël en Esther als deel van het Oude Testament en duiden deze geschriften aan als deuterocanoniek.
Voor hen omvatten de apocriefe boeken van het Oude Testament 3 Makkabeeën, 3 en 4 Ezra en het Gebed van Manasse. Protestanten daarentegen beschouwen al deze werken als apocrief. Andere geschriften, die meestal later aan het licht kwamen, noemen zij pseudepigrafen.
In de context van het Nieuwe Testament zijn katholieken en protestanten het echter eens. Katholieken beschouwen Hebreeën, 2 Petrus, 2 en 3 Johannes, Jakobus, Judas en Openbaring als deuterocanoniek.
Er bestaan eveneens apocriefe geschriften voor het Nieuwe Testament, hoewel deze niet zijn opgenomen in de Statenvertaling. Enkele voorbeelden hiervan zijn het Evangelie van Thomas en de Oden van Salomo.
Waar kun je apocriefe geschriften lezen?
Tijdens de Synode van Dordrecht werd intensief gedebatteerd over de opname van de apocriefen in de Statenvertaling.
In de initiële editie werden de boeken geprefaceerd met een “Waerschouwinge aen de lesers”, waarin de onbetrouwbare, mythische en met de canonieke boeken conflicterende elementen in de apocriefen werden opgesomd.
De apocriefe werken zijn voornamelijk overgeleverd in het Grieks. Echter, een aantal van deze werken werden vermoedelijk oorspronkelijk in het Hebreeuws opgetekend.
Deze originele versies zijn grotendeels verloren gegaan omdat Joodse geleerden deze werken niet erkenden als onderdeel van de Tenach, de Joodse bijbel. Van het boek Jezus Sirach is echter een Hebreeuwse versie bewaard gebleven.
In de onderstaande boeken zijn de overgebleven aprocriefe teksten opgenomen.
1. Het Grote Boek der Apokriefen - Jacob Slavenburg
Verkrijgbaar bij
Zet je schrap voor de onthulling van een verborgen wereld in de vroege christelijke geschiedenis. Dit meesterwerk omvat bijna alle apocriefe geschriften uit de eerste vier eeuwen, subliem vertaald naar het Nederlands.
Aan het begin van het christendom werd er een duizelingwekkende hoeveelheid teksten geproduceerd, variërend van evangeliën tot openbaringen, brieven en diverse andere werken. Slechts een klein deel daarvan kreeg een plek in het Nieuwe Testament, geconsolideerd in een periode waarin de orthodoxe leer zich vormde.
Een schat aan inspirerende en dikwijls ontroerende geschriften, waaruit een intense spiritualiteit spreekt, zijn helaas door de kerk in die tijd naar de vergetelheid verbannen. Gelukkig is een deel van deze fascinerende literatuur weer boven water gekomen. In deze uitgave tref je die ‘verborgen’ teksten aan, samengebracht in een imposante verzameling.
Dit boek staat garant voor een fascinerende reis door de minder bekende wegen van het vroege christendom. Het is een ware schatkist van ontroerende en inspirerende teksten die te lang verborgen zijn gebleven.
Dit alles maakt het tot de eerste bijna volledige bundel van alle apocriefe teksten uit de eerste vier eeuwen, vakkundig vertaald naar onze moerstaal. Een must-have voor elke liefhebber van historische en religieuze literatuur.
2. De Nag Hammadi-geschriften - Jacob Slavenburg
Verkrijgbaar bij
Ontdek de fascinerende wereld van de Nag Hammadi-geschriften, meesterlijk vertaald en verklaard door Jacob Slavenburg en Willem Glaudemans voor de moderne lezer.
Herinner je je het moment in 1945 toen een kruik gevuld met 52 eeuwenoude teksten werd ontdekt? Die geschriften, bekend als de Nag Hammadi-geschriften, openen de deur naar een spiritueel erfgoed dat rechtstreeks uitzicht biedt op het vroege christendom en het ontluikende gnostische denken.
Ze onthullen een andere, verrassende kant van de figuur van Jezus Christus en leveren een totaal ander perspectief op de oorsprong van het christendom.
Flash forward naar de jaren negentig, toen de eerste Nederlandse vertaling van deze waardevolle geschriften in twee delen werd gepubliceerd. Met deze huidige compacte editie hebben de vertalers de geschriften zorgvuldig geordend volgens de codices, oftewel de originele boekrollen.
Vertalingen werden minutieus onder de loep genomen en indien nodig herzien, wat soms zelfs leidde tot geheel nieuwe interpretaties. Inleidingen en toelichtingen zijn aangepast aan hedendaagse inzichten en de bibliografie is bijgewerkt.
Het geheel wordt afgerond met een stevig register om het zoeken in de teksten te vergemakkelijken.
Je wordt uitgenodigd om een diepe duik te nemen in deze bijzondere verzameling geschriften. Met de bijgewerkte vertalingen en toelichtingen, voel je je als een ontdekkingsreiziger die het vroege christendom en gnostische denken ontrafelt.
Dit boek is een prachtige aanwinst voor je boekenplank, of je nu een spirituele zoeker bent of gewoon een liefhebber van historische literatuur.
3. Ezra - H. Jagersma
Verkrijgbaar bij
Stap in de boeiende wereld van Ezra, zonder te verdwalen in de doolhof van vakjargon en ingewikkelde theologische discussies. Deze toegankelijke commentaar maakt het boek Ezra inzichtelijk, niet alleen voor theologen, maar ook voor iedereen met interesse in Bijbelse teksten.
De auteurs leggen een sterke nadruk op de literaire technieken en de theologische relevantie van de tekst. In dit proces onthullen ze de fascinerende verbindingen met het Nieuwe Testament en Rabbijnse literatuur.
Het boek is gebaseerd op het Bijbelboek “Ezra” en heeft als doel om Gods Woord te verhelderen en de betekenis van dit Bijbelboek toe te lichten. Houd er wel rekening mee dat enige basiskennis van de Bijbel handig is om alle nuances te kunnen vatten.
Het is een leerzaam boek, en hoewel het af en toe een uitdaging kan zijn, is het zeker de moeite waard.
Stel je open voor nieuwe perspectieven op een van de meest intrigerende boeken van de Bijbel. Dit commentaar op Ezra belooft je niet alleen inzicht, maar ook de mogelijkheid om je eigen interpretaties en begrip van deze oude teksten te verdiepen.
Een must voor iedereen die geboeid is door de Bijbelse literatuur.
4. Het Boek der Makkabeeën - Apostel Arne Horn
Verkrijgbaar bij
Grijp je kans om de fascinerende wereld van ‘Het Boek der Makkabeeën’ te ontdekken, prachtig opgetekend door Apostel Arne Horn.
Deze boeiende vertelling begint na de terugkeer van het Joodse volk uit de Babylonische ballingschap. Enkele eeuwen van relatieve kalmte volgden, waarin de tempel herbouwd kon worden en het volk onder de Perzische monotheïstische heerschappij vrij kon zijn in het beleven van hun geloof.
Maar deze vrede kreeg een flinke deuk toen de Perzen in 337 v.C. aangevallen werden door de Grieks-Macedonische koning Philippus. Zijn zoon, niemand minder dan Alexander de Grote, voltooide de klus, waardoor Palestina een belangrijk onderdeel werd van de Hellenistische wereld.
Na Alexanders overlijden in 323 v.C. werd zijn uitgestrekte rijk onder zijn generaals verdeeld. Mesopotamië, Perzië en Klein-Azië (Asia Minor) gingen naar Seleucus, terwijl Palestina en Egypte in handen kwamen van Ptolemaeus.
‘Het Boek der Makkabeeën’ is een waar meesterwerk dat je meeneemt op een tijdreis door de Joodse geschiedenis. Of je nu een geschiedenisliefhebber bent of gewoon geïnteresseerd bent in boeiende religieuze verhalen, dit boek is een rijke aanwinst.
5. Manasse - Hul, J. van ''t
Verkrijgbaar bij
Stel je voor, een boek dat de grillige levensloop van Manasse, de veertiende koning van Juda, verkent. Manasse wordt omschreven als ‘een sadist van de meest verontrustende soort’.
Deze koning die leefde als een wild, ongetemd paard, gaf niets om de tradities van zijn voorouders en deed alles wat God had verboden. Maar in de gevangenis van Babylon veranderde zijn lot: ‘Toen kende Manasse, dat de Heere God is.’
J. van ’t Hul weet hoe hij Bijbelse personages tot leven moet brengen. Zijn schrijfstijl is eenvoudig en helder. Wat zijn werk echt uniek maakt, is zijn vermogen om trouw te blijven aan de Bijbelse teksten.
Dit zorgt ervoor dat hij een informatief en authentiek beeld kan schetsen van deze personages en de tijd waarin ze leefden. Zijn boeken leren je om de historische context te waarderen, wat essentieel is om de onderliggende boodschap volledig te begrijpen.
Dus ben je op zoek naar een boeiend, gemakkelijk te lezen en informatief boek? Zoek niet verder! Dit boek is een echte aanrader. Het zal niet alleen je begrip van Bijbelse geschiedenis verdiepen, maar ook een nieuwe dimensie toevoegen aan hoe je de Bijbelse personages ziet.
Pak je kans om het dramatische en onverwachte leven van Manasse te ontdekken.
6. De Twaalf - Jo Claes
Verkrijgbaar bij
Pak dit boek op en laat je meevoeren in de zeldzaam verkende verhalen van de twaalf apostelen, zoals door Jezus gezonden om zijn Woord te verspreiden. We kennen dit uit de Bijbel, maar er bestaan ook oude verhalen die hun weg buiten de Bijbel hebben gevonden.
Deze verhalen hebben schrijvers en kunstenaars beïnvloed en blijven ons fascineren. Dit rijkelijk geïllustreerde boek fungeert als een cryptische sleutel, waarmee je deze mysterieuze verwijzingen kunt ontrafelen.
De auteurs van de apocriefe Handelingen van de Apostelen hebben deze boeiende verhalen in diverse talen vastgelegd, waaronder Grieks, Latijn, Armeens en Koptisch.
Ondanks dat deze verhalen vanaf de vijfde eeuw door de Kerk werden gemeden, hebben ze eeuwenlang de christelijke kunst en volksdevotie gevormd.
Vele taferelen die niet in de Bijbelse teksten voorkomen, worden uitgebeeld in glas-in-loodramen, retabels en schilderijen: Johannes die in Efeze de gifbeker ledigt, Andreas in het land van kannibalen, Filippus die de draak overwint, Simon die doormidden wordt gezaagd… Het zijn heldhaftige, vaak sprookjesachtige en meeslepende avonturen.
Met zijn vloeiende en aangenaam leesbare stijl maakt dit boek de belevenissen van ‘de twaalf apostelen’ weer toegankelijk. De talrijke illustraties geven de verhalen visueel weer.
Het is een fascinerende tocht langs vergeten erfgoed, een ontdekkingsreis die je niet mag missen.
7. Het Verhaal Van Maria - Jo Claes
Verkrijgbaar bij
Je kent ze vast wel: de stal, de os, de ezel, de drie koningen… Toch hoor je de vier evangelisten er geen woord over reppen. En Anna, Maria’s moeder? Zij wordt in talloze schilderijen, glasramen en beelden afgebeeld met haar dochter, maar waar komt die traditie vandaan?
Laat je leiden door Jo Claes, een gevierd schrijver met talrijke succesboeken over thema’s als mythologie, hagiografie en iconografie op zijn naam. Zijn literaire avontuur begon met ‘De Stenen Toren’, dat bekroond werd met de prestigieuze Debuutprijs.
In 2008 nam hij een spannende wending met ‘De zaak Torfs’, waarin we voor het eerst kennismaakten met de intrigerende inspecteur Thomas Berg uit Leuven. Dit personage sierde daarna nog twaalf andere delen.
Zijn vaardigheden als misdaadauteur werden breed erkend: met ‘De mythe van Methusalem’ sleepte hij zowel de Hercule Poirot Publieksprijs 2014 als De Gouden Strop 2015 in de wacht. ‘Het gewicht van de haat’ leverde hem vervolgens de Hercule Poirot Publieksprijs 2017 op.
Dus, als je op zoek bent naar inzicht in de bronnen van vertrouwde, maar mysterieuze religieuze beelden, laat Jo Claes dan je gids zijn.
8. Apocriefe Handelingen Van Apostelen - Klijn
Verkrijgbaar bij
Ben je gefascineerd door de apostelen rondom Jezus? Weet dan dat de beelden die we kennen uit het Nieuwe Testament, vooral de ‘Handelingen van de apostelen’, slechts het topje van de ijsberg zijn.
De oudste verhalen buiten de Bijbel omvatten intrigerende avonturen van Petrus, Paulus, Johannes, Andreas en Tomas, vaak gebaseerd op een mengeling van schrijversfantasie en schaarse historische overleveringen.
Bovendien bloeiden deze verhalen op in verschillende delen van de toen bekende wereld, van Rome en Griekenland tot Klein-Azië en zelfs het verre Syrië. Ondanks hun historische onnauwkeurigheid en theologische onzekerheid werden ze een tijdlang onderschat.
Maar nu de kracht van het ‘verhaal’ wordt herkend, blijkt hun inhoud verrassend boeiend en absoluut lezenswaardig.
In dit meeslepende boek van dr. Klijn word je getrakteerd op uitgebreide vertaalde passages uit deze oude teksten. Tegelijkertijd biedt het je een uniek venster op de context van het vroege christendom waarin deze verhalen ontstonden.
Dus, waag de sprong en verken de minder bereisde wegen van de apostolische verhalen – je zult versteld staan.
9. Jezus In De Apocriefe Evangelien - Klijn
Verkrijgbaar bij
Ben je nieuwsgierig naar de minder bekende kanten van Jezus? Het blijkt dat de eerste christenen een rijker beeld hadden van Jezus dan wat we gewoonlijk tegenkomen in de canonieke evangeliën van de Bijbel. Dit wordt zonneklaar door de ontdekking van de apocriefe evangeliën, boordevol gnostische inzichten. Al te vaak worden deze teksten weggezet als merkwaardige en ondoorgrondelijke verzinsels van religieuze dromers. Dr. Klijn, daarentegen, ziet ze anders.
Volgens hem zijn deze apocriefe overleveringen over Jezus vaak net zo oud als de canonieke, hoewel ze nooit dezelfde erkenning hebben gekregen. Hij brengt helderheid door deze verhalen te verdelen in vier categorieën: één set weerspiegelt het vroegere beeld van Jezus onder christenen van Joodse afkomst; een tweede onthult een gnostisch getinte visie; de derde reeks probeert het Nieuwtestamentische beeld van Jezus bij te stellen, en een vierde biedt fascinerende details om het beeld te completeren.
In dit boek haalt Dr. Klijn de apocriefe evangeliën uit de schaduw, positioneert ze in hun rechtmatige historische context, en laat ze zo sprankelen van leven. De besproken apocriefe teksten zijn volledig vertaald en het boek balanceert op meesterlijke wijze tussen wetenschappelijke nauwkeurigheid en toegankelijkheid. Dus, bereid je voor om een verfrissende en boeiende kijk op Jezus te ontdekken – ideaal voor elke nieuwsgierige lezer.
10. Het Boek Henoch - Apostel Arne Horn
Verkrijgbaar bij
Stel je voor, een figuur uit de bijbelse geschiedenis die zonder doodgaan van de aarde verdwijnt! Maak kennis met Henoch, zoon van Jered en vader van Methusalah.
Volgens het bijbelse tijdrekenen kwam hij ter wereld in 622, na de schepping van Adam, toen zijn vader al de respectabele leeftijd van 162 had bereikt.
Zijn naam, vol mysterie en wijsheid, weerspiegelt de betekenissen “De ingewijde”, “De inzicht hebbende” en “De kenner”. Maar zijn leven nam een buitengewone wending toen hij op 365-jarige leeftijd, in het jaar 987, zonder sterven de aarde verliet.
Dus, klaar om in de fascinerende voetsporen van Henoch te treden? Dit boek belooft een verhelderende reis door zijn leven en mysterieuze verdwijning.
Bereid je voor op een duik in onbekende wateren, een intrigerend avontuur dat je kijk op de bijbelse geschiedenis kan veranderen.
Meer relevante boeken?
Wil je meer gerelateerde boeken zien? Bekijk dan eens de door Nederlandse lezers best beoordeelde boeken over het Oude Testament. Of, onze lijst met de beste Christelijke boeken.
Irene Beijlevelt is de hoofdredactrice en auteur van Besteboeken.nl. Ze is een groot fan van boeken in allerlei genres. Samen met haar achtergrond in communicatie en marketing vormt dit de basis voor deze website.
Verkrijgbaar bij